Ortognatik Cerrahi

Ortognatik cerrahi yüz kemiklerindeki iskeletsel ve dişsel bozuklukların düzeltilmesiyle ilgili ameliyatları içerir. Şiddetli çene problemleri olan hastalarda ortodontik tedavi tek başına yeterli değildir ve ideal diş ilişkilerinin sağlanması için çene operasyonlarına yani ortognatik cerrahiye ihtiyaç duyulur.

Ortodonti tedavileri dişlerin pozisyonlarını düzeltmek için uygulanan tedavilerdir. Belli yaşlara kadar ortodontik tedavilerde ortopedik etkiler yaratılarak çene ilişkilerinde değişimler yapılabilir. Fakat büyüme gelişim dönemi sona eren hastalarda sadece ortodonti tedavisiyle çene ilişkilerini değiştirmek oldukça sınırlıdır.

18 yaşını geçmiş hastalarda şiddetli çene problemleri olduğunda bu durumu düzeltmek için alt ya da üst çenenin cerrahi ile pozisyonlandırılması gerekmektedir. Bu çene problemleri üst ya da alt çenenin aşırı önde/arkada/yukarıda konumlanması ya da yana kaymış olması gibi durumları içerebilir. Dişlerin, çene kemiklerinin, diğer yumuşak ve sert dokuların doğru anatomik noktalarda konumlana bilmesi, çiğneme ve çene eklemi fonksiyonlarının sağlığı, yüz estetiği için yapılan müdahalelere ortognatik cerrahi kapsamındadır. Ortognatik cerrahi, ortodontik tedavinin uzun vadede daha başarılı sonuçlar vermesini sağladığı gibi tedavi süresinin kısalmasına da yardımcı olabilir.

Ortognatik cerrahi uygulanacak hastalarda ilk aşamada ortodontik olarak diş pozisyonlarının ideal konumlara alınabilir. Sonrasında ortodontik tedavi devam ederken ameliyat yoluyla alt ve üst çenenin birbirine ve yüze uygun hale getirilmesi sağlanır. Bazı durumlarda ise önce hasta ortognatik cerrahi operasyonu geçirir. Ardından diş pozisyonları ortodontik olarak ayarlanır. Hangi yöntemin izlenileceğine hekim hastanın tedavi planlanmasını yaparak karar verir.

Ortognatik Cerrahi Hangi Durumlarda Uygulanabilir?

• Çene ilişkilerindeki problemin ortodontik tedaviyle tek başına tedavi edilemediği durumlarda
• Isırma, çiğneme fonksiyonları ve çene hareketlerinin daha işlevsel yapılması amacıyla
• Ortodontik tedavinin uzun vadeli korunması amacıyla
• Yüzde estetik görünüm sağlamak amacıyla
• Konuşma problemlerinin düzeltilmesinde
• Hatalı çene pozisyonları sebebiyle oluşan ağrıların çözümünde
• Nefes alma ve uyku apnesi gibi problemlerin çözümünde
• Alt çenenin  yanlış pozisyonlandığı durumlarda (önde, geride, asitmetrik olarak bir tarafta)
• Alt çenenin bir tarafının veya tümünün az gelişmiş olduğu durumlarda,
• Üst çenenin yanlış pozisyonlandığı durumlarda (önde, geride, asitmetrik olarak bir tarafta)
• Üst çenede gelişim azlığında
• Alt çene ve üst çenenin ön bölgesinde açıklık olduğu Ön Açık Kapanış durumlarında (open bite)
• Çene ucunun ileride, geride, küçük veya büyük olması durumlarında,
• Elmacık kemiklerinin ideal boyutlarında olmadığı durumlarda
• Kaza, travma, tümör gibi sonradan oluşan faktörler nedeniyle çenelerin şekil ve yapısında değişimler olduğunda
• Çene eklemi fonksiyonlarının doğru yapılamadığı durumlarda
• Dişlerde ve iskelet yapıdaki sorunların yüz estetiğini etkilediği durumlarda

Çene Ameliyatlarını Kimler Yapar?

Çene ameliyatlarını maksillofasiyal cerrrahi alanında uzmanlığını yapmış diş hekimi kökenli cerrahlar veya bu alanda özel eğitimler almış plastik cerrahlar  tarafından yapalabilir. Ortodontistiniz sizi ilgili hekime yönlendirecektir. Ortognatik cerrahi ve ortodonti kombine bir tedavidir ve ekip işidir. Bu nedenle ortodontistiniz yönlendirmesine göre hareket etmeniz daha sağlıklı bir süreç geçirmenizi sağlar.

Ortognatik cerrahi operasyonları tam teşekküllü bir hastane ve genel anestezi altında yapılan ameliyatlardır. Ortognatik cerrahi operasyonlarında yüz estetiğindeki değişimlerin öneminin yanı sıra çiğneme fonksiyonu ve çene eklemi ilişkileri detaylı düşünülmelidir. Bu sebeple diş hekimliği bilgisi olan cerrahlar tarafından yapılması oldukça önemlidir.

Ortognatik Cerrahi Planlaması Nedir?

Ortognatik cerrahi operasyonlarından önce tel tedavisi için ortodontistler tarafından yapılan planlamadır. Hastanın fotoğraf, röntgen ve model analizi yapılır. Planlamanın yapılması için hastanın diş ölçüleri alınır, fotoğrafları çekilir, gerekli filmler (panoromik, sefalometrik, dental tomografi gibi) istenir. Bunun üzerine ortodonti tedavisi başlar. Ortognatik cerrahi operasyonu öncesinde hastadan benzer kayıtlar tekrar alınır ve üzerinde ameliyat planlaması için yapılır. Bu ara planlamada ortognatik cerrahi operasyonu sırasında kullanılacak olan rehber splintler hazırlanır. Ameliyatı yapacak olan doktor ve ekibi ile paylaşılır.

Operasyon Olmadan Sadece Tel Tedavisi Mümkün Mü?

Ortodontistiniz yaptığı muayenede ve analizlerde, ortognatik cerrahinin kesinlikle yapılması gerektiğini belirttiyse, estetik ve fonksiyonel açıdan ideal tedavi ortognatik cerrahi ile birlikte tel tedavisi görmeniz olacaktır.

Ortodonti İle Ortognatik Farklı Mıdır?

Ortognatik cerrahi; ortodonti planlaması içeren çene ameliyatları olarak tanımlanabilir. Bu durumda ilk olarak, bir ortodontiste başvurularak ortodontik tedavi planlanmalıdır. Böylece çene ilişkilerine uygun şekilde dişlerin konumlanması sağlanır. Ortodontik tedavi devam ederken ortognatik çene ameliyatı ile alt ve üst çenenin birbirine ve yüze uygun konumu sağlanır. Bazı durumlarda ortodontistiniz ameliyatı ortodonti tedavinin başlangıç dönemlerinde yapılmasını planlayabilir. Ortognatik cerrahinin ortodonti tedavisinin başında yapıldığı bu duruma ‘surgery first’ yaklaşımı denilmektedir. Ortognatik cerrahi ameliyatının ortodontik tedavinin başında yapılmasının uygun olduğu durumlarda bu yaklaşım birtakım avantajlar sağlamaktadır.

Ameliyat Olmadan Tedavi Olmam Mümkün Değil Mi?

Ortognatik cerrahi ameliyatı olması gereken hastaları daha kliniğe adım atar atmaz, ağıziçi muayenesini dahi yapmadan sadece yüz profiline bakarak ortodontist teşhis edebilir. Bu tür durumlarda kesinlikle ortognatik cerrahi operasyonları gerekmektedir. Sınır vakalarda gerekli analizler yapılarak ortognatik cerrahiye karar verilir. Eğer ortognatik cerrahi olmadan tedavi edilebilecek bir durum varsa ortodontistiniz bu yolu seçecektir.

Çene Ameliyatları Sonrasında İz Kalır Mı?

Ortognatik çene ameliyatları ağız içinden yapılan ameliyatlardır. Yüze bir müdahale olmaz. Herhangi bir ameliyat izi olmaz.

Çene Ameliyatları Ağrılı Mıdır?

Çene ameliyatları sonrasında gerekli ağrı kesiciler hastalara yapılmaktadır. İlk başlarda bir miktar ağrı normaldir. Bu durum birkaç gün içinde giderek azalır.

Çene Ameliyatı Sonrası

Çoğu çene operasyonundan sonra normal şartlarda ertesi gün hasta taburcu edilir. Ortognatik cerrahi operasyonu ardından sabah doktorunuz sizi kontrol eder. Bu kontrol sonucunda doktorunuz taburcu olup olmayacağınıza karar verir. Çene kemiklerin yeni pozisyonlarına uyumu ve kemiklerin kaynaşması için alt ve üst çene yaklaşık bir hafta lastiklerle birbirine bağlı durur. Bu süre boyunca hasta sıvı beslenme diyeti verilir. Operasyondan bir hafta sonra kontrol randevusunda lastikler çıkartılır. Ağız açılır ve hastaya açma kapama egzersizleri yaptırılır. Bu egzersizler hastaya öğretilir. Ortodonti tedavisi yaklaşık 4 ay daha devam eder ve ardından diş telleri çıkartılır. Ameliyat yapılan bölgede belirli bir süre his kaybı görülebilir. Bazı durumlarda his kaybı kısmı olarak sürekli olabilir. Ameliyatın riskleri ve hastanın vücudunun operasyona verdiği tepkiye bağlı bir durumdur.

Çene Estetiği Operasyonları Nedir?

Çene estetiği ameliyatları çenenin çok büyük ya da çok küçük olduğu durumlarda yapılan estetik operasyonlardır. Bu ameliyatlar duruma göre üst çeneye veya alt çeneye yapılabilir. Çene estetiği problemleri çoğunlukla dişsel problemleri de içerir. Birbirine komşu olan bu anatomik yapıların birlikte tedavi edilmesi uzun dönem estetik ve fonksiyon için çok önemlidir. Dişleri ve çene yapılarını ilgilendiren uzmanlık dalı ortodontidir. Çene estetiğinden şikayeti olan hastaların plastik cerrahi veya diş hekimliği öncesinde ortodontiste başvurmaları durumun sağlıklı ilerlemesine açısından oldukça önemlidir. Çene estetiği şikayeti ile gelen kişilere ortodontist ideal yol haritasını çıkartarak, gerekli departmanlara ve doktorlara yönlendirecektir.

Alt Çenenin (Mandibula) İleri Alınma Operasyonu

Alt çenenin doğuştan geride olması veya gelişiminin geride kalması durumunda alt çenenin ileri alınma operasyonlarıdır. Bunların haricinde yüz asimetrisine sebep olan durumlarda da alt çene ideal estetik konuma getirilebilir. Çene estetiği müdahalelerinde (alt çene veya üst çene) operasyon yöntemi birbirine benzerdir. Çene kemiğinin boyunda uzatma veya kısaltma yapılabilir. Çene estetiği operasyonları için hastanın 18 yaşını doldurması beklenmelidir.

Çene Estetiği Ameliyatları Hangi Durumlarda Yapılır?

Çene ucu yüz ile ilişkilendirildiğinde normalden küçük ya da büyük duruyorsa belirgin bir yüz estetiği problemine yol açar. Bu durumda çene estetiği ameliyatlarına başvurulur.

Çene Ucu Estetiği (Genioplasti) Nedir?

Çene ucu estetiği (genioplasti), çene uç kısmında yapılan cerrahi müdahaledir. Genioplasti operasyonları, çene ucunun küçültülmesi veya büyütülmesi sağlanır. Oldukça estetik sonuçlar yaratan bu ameliyatlar ile çene ucunun görünümünde değişiklik yaratılır. Çene ucu, yüz estetiği ile uygun normlarda yeniden biçimlendirilir.

Çift Çene Ameliyatı Nedir?

Ortognatik ameliyatların hem üst çeneyi hem alt çeneyi ilgilendirdiği operasyondur. Aynı çene operasyonu sırasında hem alt çene hem üst çene konumu değiştirilir. Çene kemikleri ve bununla komşu yumuşak dokuların anatomik olarak ideal pozisyonlarına getirilmesi sağlanır.

Tek Çene Ameliyatı Nedir?

Ortognatik ameliyatların sadece alt çeneyi ya da üst çeneyi ilgilendirdiği operasyondur.

Çene Kırıklarının Cerrahi Tedavileri

Araba kazası ya da farklı bir travma sonrası çene kemiklerinde kırık oluşabilir. Çene kırığı durumlarında muayenenin detaylı biçimde yapılması oldukça önemlidir. Muayene sonrasında yapılacak ameliyatın tekniğine karar verilir.

Çene Kırığı Cerrahi Sonrası Bakım

Çene kırıkları ameliyatı sonrasında yumuşak uçlu fırçalar ile dişleri nazikçe fırçalanması gerekir. Beslenme yumuşak gıdalarla yapılmalıdır. Çene kırığı ameliyatı sonrasında alt ve üst çenenin ortognatik cerrahideki gibi birbirine bağlanması gerekmez. Hastaya ağrı kesici ve antibiyotik verilmektedir.

Dudak-Damak Yarıklarının Cerrahi Tedavileri

Dudak-damak yarıkları henüz bebek anne karnındayken oluşan yüz bölgesindeki anatomik yapıları ilgilendiren deformitelerdir. Embriyolojik dönemde yüz bölgesindeki yapıların birleşme kusuru nedeniyle görülmektedir. Dudak-damak yarığının oluşum nedenleri kesin bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörler, gebelik esnasında kullanılan bazı ilaçlar, folik asit ve B vitamin eksikliği, gebelik sırasında sigara ve alkol kullanımı, enfeksiyon hastalıkları dudak damak yarığına yol açabilir.

Dudak yarığı onarım ameliyatı bebeğin kilosuna bağlı olarak genellikle bebek 3 aylık iken yapılır. Dudak yarığı onarımında amaç estetik olarak normale yakın bir görünüm sağlamaktır. Damak yarığı onarımında kas fonksiyonunun onarılarak fizyolojik problemin düzeltilmesi, konuşmanın ve görünümün sağlıklı ilerlemesi sağlanmaktadır.

Çene Tümörlerinin Tedavisi

Çene tümörleri iyi huylu veya kötü huylu tümörler olabilir. Çene tümörleri, ağız içindeki yumuşak dokuların çeşitli irritasyonlar sonucu (sigara vb.) veya diş ve dişi ilgilendiren yapıların bozulması sonucu ağız ve çeneler bölgesinde oluşur. Tedavi planlaması sonucu çene tümörlerinin tedavisi belirlenir.

Ortognatik cerrahi sayesinde hastaların estetik ve fonksiyonel açıdan hayat kalitesi arttırılır. Hatalı konumlanan alt çene ve üst çene, yeme, çiğneme, konuşma gibi problemlere neden olur. Çene eklemi rahatsızlıklarından sindirim sisteminde yaşanan problemlere kadar birçok rahatsızlığa sekonder etki oluşturabilir. Ortognatik cerrahi bu problemlere kalıcı ve başarılı çözümler getirir.